รู้จักกลุ่ม “ดาวะฮ์” กันหน่อย

โดย รศ.ดร.วินัย ดะห์ลัน
หมายเหตุบทความจาก Facebook/Dr.Winai Dahlan

              ถามกันมามากว่า “# ดาวะฮ์” (Dawah) คือใคร ผมเองไม่เคยร่วมในกลุ่มดาวะฮ์ แต่มีเพื่อนในกลุ่มนี้ไม่น้อย เอาเท่าที่พอเข้าใจก็แล้วกัน แต่ตามสไตล์ผมคือ เราควรรู้พื้นเพเขาหน่อย เข้าใจวิธีคิด ก่อนที่จะวิพากษ์

 ดาวะฮ์ ตามหลักภาษาไทย ควรเขียนว่า “ ดะอฺวะฮฺ”  ( Da’wah) เป็นภาษาอาหรับหมายถึง การเชิญชวน

                    ดาวะฮ์  เริ่มต้นเมื่อ 1,400 ปีมาแล้ว โดย ท่านศาสนทูต นบีมุฮัมมัด (ซ.ล.) ส่งผู้แทนไปเชิญชวนคนเข้ารับอิสลาม นั่นเป็นอดีต ขณะที่ดาวะฮ์ เฉพาะกลุ่มที่ถูกกล่าวถึงเวลานี้ ส่วนใหญ่เป็นกลุ่มที่เรียกว่า “ตับลีฆญะมาอะฮฺ” (Tabliqh Jamaat) หรือ ญะมาอะฮฺตับลีฆ

                   โดยกลุ่มนี้จะรวมกลุ่มทำการดาวะฮ์ เชิญชวนมุสลิมด้วยกันให้กลับเข้าสู่แนวทางอิสลามตาม ที่กำหนดโดยท่านนบีมุฮัมมัด (ซ.ล.) กลุ่มนี้มีแนวคิดและแนวปฏิบัติ ที่เริ่มต้นในประเทศอินเดีย

                  ขอย้อนกลับไปในศตวรรษที่ 19 ยุคจักรวรรดินิยม เมื่อจักรวรรดิอังกฤษ เข้าปกครองอินเดีย ในปี ค.ศ.1858 ขณะที่ เนเธอร์แลนด์ ปกครองอินโดนีเซีย ในปี ค.ศ. 1800  ซึ่งประชากรอินเดียส่วนใหญ่นับถือศาสนาฮินดู แต่ก็มีไม่น้อยที่นับถืออิสลาม

                  ทั้งนี้ผู้ปกครองอินเดียก่อนหน้านั้น เป็นมุสลิมจากราชวงศ์โมกุล ส่วน อินโดนีเซีย ประชากรส่วนใหญ่เป็นมุสลิม ผู้ปกครองทั้ง ดัทช์และอังกฤษ ที่นำคณะมิชชันนารี เข้ามาเผยแผ่ศาสนาคริสต์ ในดินแดนที่ตนเองปกครอง ด้วยเจตนาจะเปลี่ยนศาสนาของ     ประชาชนให้เป็นคริสต์ เพื่อง่ายต่อการปกครอง ซึ่งสเปน ทำสำเร็จมาแล้วในฟิลิปปินส์ ตั้งแต่กลางศตวรรษที่ 16 การต่อต้านจึงเกิดขึ้นทั้งในอินเดียและอินโดนีเซีย

                 สำหรับในอินเดีย มีมุสลิมสองขบวนการสำคัญ ขบวนการแรกนำโดย มิรซา ฆุลาม อะฮฺมัด (Mirza Ghulam Ahmad ค.ศ.1835-1905) จัดตั้ง กลุ่มอะฮฺมัดดียะฮฺ (Ahmadiyyah) ขึ้นใน ค.ศ.1889 ดำเนินงานศาสนาไปในทิศทางที่โอนอ่อนผ่อนตามแรงบีบของจักรวรรดิอังกฤษ แต่การดำเนินการของกลุ่มนี้ภายหลังแปรเปลี่ยนไปถึงขนาดยกผู้นำของตน ขึ้นเป็นศาสดา

                 ขบวนการที่สอง นำโดย มุฮัมมัด อิลยาส อัลคันดาวี (Muhammad Ilyas al-Kandhlawi ค.ศ.1884-1944) จัดตั้ง กลุ่มตับลีฆญะมาอะฮฺ ขึ้นใน ค.ศ.1926 รวบรวมมุสลิมที่มีแนวคิดกระจัดกระจายไปตามอิทธิพลของอังกฤษที่รุกหนักทางศาสนาก่อนหน้านั้น โดยกลุ่มนี้ประสงค์ให้มุสลิมหวนกลับสู่แนวทางเดิมของนบีมุฮัมมัด (ซ.ล.)

                  ขณะที่ในอินโดนีเซีย อะหมัด ดะห์ลัน ( Ahmad Dahlan ค.ศ.1868-1923) จัดตั้งองค์กรมุฮัมมาดียะฮฺ (Muhammadiyyah) ขึ้นใน ค.ศ.1912 เพื่อปฏิรูปมุสลิมด้านการศึกษา

                นี่คือบรรยากาศทางการเมืองเรื่องศาสนาที่เกิดขึ้นในช่วงปลายศตวรรษที่ 19  ต่อต้นศตวรรษที่ 20  เวลานั้นพลังอำนาจของจักรวรรดินิยม ไม่เอื้อให้คนท้องถิ่นต่อสู้รุนแรงด้วยอาวุธ นักปฏิวัติทางศาสนาอิสลาม จึงใช้กลยุทธดึงมุสลิมกลับเข้าสู่แนวทางเดิม

               ขณะที่ กลุ่มอะหมัดดียะฮ์ ในอินเดีย กลับดำเนินการที่เกินเลยไปหน่อย ขณะที่ ญะมาอะฮฺตับลีฆ ดำเนินกิจกรรมและทำได้ดีกว่า โดยไม่เข้าไปเกี่ยวข้องกับงานการเมือง หรือแม้แต่ในความเชื่อเดิมทางศาสนา เป็นผลให้กลุ่มนี้ได้รับความนิยมแผ่กว้างออกไปจากอินเดีย

               ปัจจุบันคาดว่า มีผู้ที่ดำเนินงานในแนวทางนี้ (ญะมาอะฮฺตับลีฆ) อาจมากถึง 80 ล้านคน ในกว่า 150 ประเทศ รวมทั้งในประเทศไทย